ΤΙ ΤΡΕΧΕΙ ΜΕ ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ;
Το βουνό είναι φυτεμένο με δέντρα αειθαλή, κυρίως πεύκα και κυπαρίσσια. Ανάμεσά τους, πουρνάρια, χαρουπιές και σχίνα – επίσης αειθαλή. Όμως γιατί όταν το βλέπουμε, περνώντας τον περιφερειακό, οι πλαγιές του είναι γεμάτες καφέ σιλουέτες; Αν τα δέντρα δεν είναι φυλλοβόλα, τότε γιατί έχουν γίνει καφετιά; Τι συμβαίνει;
Προφανώς κάτι δεν πάει καλά. Ζώνες ολόκληρες από δέντρα ξεραμένα ξεχωρίζουν στις πλαγιές του Υμηττού. Αλλού, τα ξερά και τα πράσινα εναλλάσσονται. Πολλά δέντρα είναι μισά ξερά και μισά πράσινα κι αγωνίζονται να επιβιώσουν. Άλλα έχουν ήδη χάσει τη μάχη και στέκουν όρθια κι ολόγυμνα. Ακόμη και τα σχίνα είναι ξερά.
Οι βόλτες στο βουνό έχουν πάψει να είναι ευχάριστες. Σφίγγεται η ψυχή σου όταν βλέπεις την καταστροφή. Από την Καλοπούλα, αρχίζουν τα πρώτα σημάδια. Γύρω στη μονή Καισαριανής και στις εγκαταλειμμένες εκκλησίες πιο ψηλά, τα μισά και παραπάνω κυπαρίσσια μοιάζουν καμένα. Προχωρώντας προς τα νοτιοανατολικά, τα μονοπάτια πλαισιώνονται από ξερά σχίνα και νεκρά πεύκα. Κοιτάζοντας προς τα κάτω, ο λόφος του Κουταλά φαίνεται άσπρος από τα ξεραμένα δέντρα.
Τα σημάδια είναι πιο έντονα εκεί που έγιναν επεμβάσεις του προγράμματος Αντι-Νέρο. Τα ίχνη του προγράμματος είναι εμφανή μέσα στο δάσος: κομμένοι κορμοί, παρατημένοι δίπλα στα μονοπάτια και στοίβες από ξερά κλαδιά που λες και τα άφησαν επίτηδες, για προσάναμμα. Εκεί που υπάρχουν τα περισσότερα ίχνη παρεμβάσεων, εκεί ακριβώς τα ξερά δέντρα είναι περισσότερα. Πολλοί από τους τακτικούς επισκέπτες του βουνού είναι έξαλλοι και βέβαιοι πως το Αντι-Νέρο προκάλεσε την καταστροφή.
Οι δασολόγοι λένε πως το πρόγραμμα δεν έχει επιστημονική βάση, γιατί αντιμετωπίζει το δάσος σαν κήπο, που χρειάζεται «καθάρισμα», και όχι ως οικοσύστημα, το οποίο λειτουργεί συνολικά. Υποστηρίζουν πως η κοπή των χαμηλών κλαδιών και η αφαίρεση της θαμνώδους βλάστησης εκθέτει το χώμα σε υψηλές θερμοκρασίες και καταστρέφει μύκητες και βακτήρια που είναι απαραίτητα για τα δέντρα. Παράλληλα, καταστρέφει τον χώρο φωλεασμού εντόμων, πουλιών και μικρών θηλαστικών που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του δάσους. Ισχυρίζονται επίσης πως οι εργασίες γίνονται από ανειδίκευτο προσωπικό, με αποτέλεσμα οι κοπές να μη γίνονται σωστά, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε ξήρανση του δέντρου. Μάλιστα οι κοπές γίνονται με αλυσοπρίονα, τα οποία ως γνωστόν δεν μπορούν να απολυμανθούν και συνεπώς μπορούν εύκολα να μεταφέρουν ασθένειες από ένα δέντρο σε πολλά άλλα.
Ασφαλώς οι δασολόγοι ξέρουν τη δουλειά τους. Οι πολίτες όμως που ισχυρίζονται πως για όλα φταίει το Αντι-Νέρο, ίσως πρέπει να ξαναδούν το θέμα. Ξερά δέντρα, μεμονωμένα ή σε συστάδες, παρατηρούνται και σε σημεία που δεν έχει παρέμβει κανένα συνεργείο. Μάλιστα, σημάδια ξήρανσης είχαν εμφανιστεί και πριν την εφαρμογή του προγράμματος.
Σίγουρα, εάν οι εργάτες έκοψαν μολυσμένα δέντρα, μπορεί εύκολα να διέδωσαν κάποιον παθογόνο παράγοντα που προϋπήρχε. Ωστόσο τι γίνεται με τα σημεία όπου δεν έγιναν εργασίες; Πιθανώς να συνέβαλαν πολλοί παράγοντες, όπως π.χ., η κλιματική αλλαγή. Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις μπορεί να οδήγησαν στην ξήρανση κάποιων δέντρων. Πιθανώς να τα αποδυνάμωσαν, κάνοντάς τα πιο επιρρεπή σε κάποια μόλυνση.
Οπωσδήποτε, δεν υπάρχει καμία ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο βουνό. Ποιο είναι το αίτιο της καταστροφής; Υπάρχει λύση; Αν ναι, ποια; Τι μπορεί να γίνει για να επανέλθει το δάσος στην προηγούμενη, καταπράσινη μορφή του;
Εμείς, οι πολίτες, οι περιπατητές κι όλοι όσοι αγαπούμε τον Υμηττό, πονάμε που τον βλέπουμε σ’ αυτή την κατάσταση. Αγωνιούμε για το μέλλον του και θα θέλαμε να δούμε άμεσα να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσει η εξάπλωση της καταστροφής και να ξαναβρεί το βουνό την προηγούμενη ομορφιά του.
Της Ήλιας Ιατρού
